Onze dagen zijn gevuld, we hebben het druk. Wij doen veel, hebben veel en worden overspoeld met informatie. Vaak verlangen we te midden van de overvloed naar rust en verdieping, ons bezig te houden met wat echt belangrijk is. Soms zijn de dingen vanzelfsprekend, als het leven ons goed gezind is. Vaak vergeten wij na te denken over wat we doen met onze tijd, onze ogen zijn gesloten voor de grotere werkelijkheid. Maar soms opeens dringt het besef door dat het leven een mysterie is.

MYSTERIE VAN HET LEVEN

RELIGIE

Het geloof is zowel verheerlijkt als verguisd. Godsdienst heeft niet alleen veel steun, troost en inspiratie gebracht, maar ook veel leed veroorzaakt. Het geloof is voor mensen soms een verstikkend keurslijf geweest, dat hen bang maakte, hun altijd het gevoel gaf schuldig te zijn. Mensen hebben zich losgemaakt, bevrijd uit beknellende vormen van hun traditie en daarmee godsdienst afgezworen. Godsdienst was volgens marxisten opium voor het volk, verboden bij socialisten, achterhaald volgens aanhangers van de wetenschap. Al het leven is immers verklaarbaar uit atomen, moleculen en de oerknal van het heelal.

Er is een verschil tussen wat godsdienst in essentie is en wat de mensen ervan gemaakt hebben, met dogma´s, regels en intolerantie. Maar al te vaak zijn de meest vreselijke dingen gedaan uit Gods naam. Er zijn oorlogen gevoerd over opvattingen en geloof. Nog steeds leidt godsdienst tot spraakverwarring, onbegrip, oorlog en geweld. Het probleem ontstaat wanneer mensen exclusief de waarheid willen claimen, het alleenrecht op de waarheid denken te bezitten.

Het kan toch niet zo zijn dat de ene helft van de mensheid het bij het rechte eind heeft en de ander niet? Al de waarheden zijn vormen van de enen waarheid en bestaan naast elkaar. Niets of niemand heeft het alleenrecht op de waarheid, zoals niemand het alleenrecht heeft op de zon, de wind of de aarde. De waarheid heeft vele gezichten.

Godsdienst is in een slecht daglicht komen te staan door alle benauwdheden die eromheen hingen, alle misverstanden en misbruik, door wat de mensen ermee gedaan hebben. Maar met het wegdoen van alle belemmeringen is ook de inspiratiebron weggegooid. Ondanks de ballast is de kern van de religies verborgen: de schoonheid, wijsheid, geestelijke rijkdom, de prachtige verhalen.

DE BIJBEL

De Bijbel is de taal van onze cultuur, die eeuwenlang geworteld is. In deze tijd, waarin we met zoveel culturen samenleven, kunnen we ook andere godsdiensten ontmoeten. De kleurrijkheid van de religies is overal om ons heen. Dat wordt soms als een bedreiging gezien, maar brengt niet alleen problemen met zich mee, maar ook kansen.

De uitwisseling van culturen en achtergronden kunnen we benutten als verrijking. Door te luisteren naar elkaars verhalen, elkaars bronnen leren kennen, kunnen we elkaar inspireren met de rijkdom van de vele talen. De ontmoeting met de ander en andere culturen laat ons zien we zelf zijn en helpt ons onze identiteit te ontwikkelen en te versterken.

Wij kunnen dankbaar gebruikmaken van wat is overgeleverd, van kennis en inzichten, van het werk dat onze voorvaderen en tijdgenoten hebben gedaan, de inzichten die zij hebben gehad. De Waarheid die zij hebben verkondigd, is opgeschreven en overgeleverd.

SPANNINGSVELD

De spanningen die dit soort gewoonten en ideeën oproepen, horen bij het samenleven. Wat wel ergerlijk is, de totale desinteresse van veel mensen om ook maar iets te weten over waarom een ander doet wat hij of zij doet. Deze desinteresse leidt al bij voorbaat tot onbegrip en irritatie; twee begrippen die een grote bedreiging vormen voor de manier waarop we als mensen samenleven Aan elke ontmoeting, interreligieus of niet, gaat de bereidheid vooraf om van elkaar te horen wat je belangrijk vindt. In onze multiculturele samenleving komt de wereld vol geloof steeds dichterbij. Wij zullen daarmee om moeten gaan, of we dat willen of niet.

Als we willen voorkomen dat Nederland een verzuilde samenleving wordt, zullen we de medemens moeten ontmoeten. Niet om zoveel mogelijk op elkaar te gaan lijken, wel om samen uit te vinden wie we zijn en hoe we met elkaar kunnen samenleven. Een goede ontmoeting leidt niet alleen tot meer begrip voor elkaar, maar helpt ons ook in het vormen van onze eigen identiteit. Pas in de ontmoeting met de ander kom je er achter wie jezelf werkelijk bent. 

FILOSOFEREN

Filosoferen is niet voorbehouden aan filosofen en andere geleerden. Iedereen die leeft, heeft de waarheid in pacht. De waarheid is voor iedereen, als de lucht die iedereen vrij in- en uit kan ademen. Wij allen hebben een bron van kennis in ons. Het gaat erom die aan te boren en zelf de verhouding te vinden tot wat is overgeleverd. Filosoferen is vragen stellen. Belangrijker dan de antwoorden van anderen, zijn onze eigen vragen. Het laatste woord is nooit gezegd. 

BRON: ZINGEVING VOOR ALLEDAG (KAREN WASSINK)